Type An Sich 1 | Gerard Unger, Beelden van Letters

Jullie lettertype blijft afwijken en provoceren, De Morgen door Armand Plottier

Grafisch ontwerper Gerard UNGER (°1942) is een van de belangrijkste letterontwerpers van de laatste dertig jaar. Miljoenen mensen lezen dagelijks zijn font in kranten als USA Today, Het Laatste Nieuws en, dichter bij uw deur, De Morgen. Vanaf vandaag exposeert hij in Antwerpen. 

“De Morgen gebruikt mijn ‘Swift’ voor lopende tekst, mijn bekendste lettertype, of toch mijn meest verspreide. Ooit werd dat als krantenletter op de markt gebracht, maar ondertussen wordt de Swift ook zeer vaak daarbuiten gebruikt”, aldus UNGER. De Nederlander studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie te Amsterdam, werkte samen met Nederlands bekendste grafisch ontwerper, Wim CROUWEL, en is sinds 1972 freelance vormgever en lesgever. Hij maakte ook de letters voor de bewegwijzering in Nederland en ontwierp een oriëntatie- en informatiesysteem voor de stad Rome. 

“Enkele jaren geleden sprak een man me aan in de Brusselse Taverne du Passage. Zo gauw hij hoorde dat ik ontwerper was, begon hij De Morgen te prijzen. Toen ik hem vertelde hoe de vork precies in de steel zat, werd ik prompt Mr. Swift voor hem”, lacht hij. 

In feite zijn alle fonts UNGER even dierbaar. “Eerlijk gezegd hou ik het meest van het lettertype dat ik nog niet heb gemaakt. Met de Swift slaagde ik er wel in om twee ingrediënten goed gedoseerd te combineren. Aan de ene kant is de Swift heel conventioneel, volstrekt bruikbaar voor een krant. Maar anderzijds hou ik ook heel veel van experimenteren. Zodoende werd het een lettertype dat blijft afwijken en provoceren.” 

Wie een klant als USA Today, met een oplage van zo’n slordige 2,3 miljoen exemplaren, in zijn portefeuille heeft, mag zich gelukkig prijzen. “Nadat ik hen materiaal had toegestuurd, heeft het toch nog in totaal zes jaar geduurd vooraleer ze toehapten. Nu gebruiken ze mijn Gulliver, net zoals Het Laatste Nieuws.” UNGER is nooit op de redactie van USA Today geweest. “Neen, dat is niet gebruikelijk, je dacht toch niet dat ik op een flesje champagne werd getrakteerd? (lacht)” 

In Frankrijk is UNGER un artiste, in Groot-Brittannië an artist, in Duitsland ein Künstler en in Nederland een ontwerper. “Nederlanders zijn nu eenmaal nuchter en vinden dat je normaal moet doen. Ach ja, veel artistieke vrijheid heb nu eenmaal niet.” 

UNGER houdt van functionaliteit maar een mooie krant kan hem echt wel bekoren. En nu heeft hij een expo in een heuse galerie. “Het ligt niet voor de hand om een tentoonstelling als deze te maken. Ik ben er wel trots op dat ik in Antwerpen, toch de stad van PLANTIN, met Beelden van letters vier letters kan tentoonstellen: de Gulliver, de DTL Paradox, de Capitolium, en de Big Vesta. We tonen ontwerpschetsen en definitieve letters, de letters worden gepresenteerd als beelden en we gunnen de bezoeker een blik op toepassingen in boeken, kranten en bedrijfspublicaties.” 

Hij volgt de concurrentie tussen kranten, tv en nieuwe media natuurlijk met grote belangstelling. “Er wordt niet minder gelezen, wel besteden mensen minder tijd aan lezen. Letterontwerpers moeten daarop reageren: hoe kun je in minder tijd toch evenveel lezen, dat is de uitdaging. Over vijftig jaar zijn er zeker nog kranten. Ze zullen wel totaal anders zijn.”